#tasarım, #ux, e-ticaret
İnsanlar günden güne çok daha fazla online alışveriş yapıyor artık. Online alışveriş insanlarda belli bir güven elde etmeyi başardı. Eskisine göre online alışveriş müşterisi daha seçici ve daha bilgili. Azımsanmayacak derecede bir kısım tasarımı ve kullanımı çekici değilse bir e-ticaret sitesinden ayrılma eğiliminde. Bu noktada e-ticaret kullanıcı deneyimi tasarımı çok büyük önem taşımaya başladı.
E-ticaretin bir başka olumlu yönüyse küçük işletmelerin de pazarda bilinmesine ve tercih edilmesine yol açması. Artık küçük işletmeler de kendi müşteri kitlelerini oluşturur hale geldiler. Böyle bir ortamda e-ticaret kullanıcı deneyimi tasarımı, tercih edilebilirlik açısından daha önemli hale geldi ve büyük ya da küçük farketmeksizin şirketler kullanıcı deneyimine yatırım yapmaya iyiden iyiye başladılar.
Gelin daha iyi bir kullanıcı deneyimi tasarımı yapabilmek için birkaç ipucunu inceleyelim.
Öncelik güzel görünmek değil, işlevsellik olsun.
Yıllarca, tüm arayüz tasarımlarında olduğu gibi, e-ticaret siteleri de bir çok tasarım eğiliminden geçti. Bir dönem çok fazla ön planda olan bazı eğilimler, bileşenler ya da teknikler çok kısa bir süre sonra tamamen unutulup gitti.
Video arkaplanlı sliderlar, parallax kaydırma efektleri, otomatik oynatmaya sahip karuseller… bir dönem hepsi e-ticaret sitelerinde sıkça yer ediniyordu. Bunun en büyük nedeni tabi ki çok güzel ve ilgi çekici görünebilmeleriydi. Fakat işin özünde, özellikle e-ticaret sitelerinde, müşterinin aradığı şey süslü, fantastik ya da ne derseniz artık öyle tasarımlar değil. Video arkaplanlı bir slider muhteşem gözükebilir; ama bir e-ticaret sitesinde ne kadar kullanışlı olur?
Hem estetik hem de işlevsel kaygıları olmalı; ama daha çok işlevsel kaygılarla düşünülmeli.
İnsanlar, ürünlere kolay erişebilmeyi, ayrıntılı bilgi alabilmeyi, hızlıca ürünü seçip ödeme yapabilmeyi istiyor. Özellikle ilk izlenim için güzel bir tasarım olmasının büyük önemi var ama bu güzellik işlevselliğin önüne geçiyorsa bazı noktaları tekrar değerlendirmekte fayda var.
Odak nokta; kişiselleştirme.
Kişiselleştirme, markalarla müşteriler arasında bir bağ kurulmasında yardımcı olur. Fakat artık özellikle e-ticaret dünyasında bundan daha fazlası anlamına geliyor. Çok fazla sayıda seçenekleri olduğu için kişiselleştirme hareketleri müşterinin sadakatini kazanmanın bir yolu haline geldi.
Bizim ülkemizde neredeyse her alanda yeri olan “müdavimcilik” anlayışını kullanmalısınız. Müşterinizi tanımalı, ona ismiyle hitap etmeli, ne istediğini ondan önce bilmelisiniz. Bu tarz uygulamalar müşteride amiyane tabirle “bizim marka” imajını güçlendirecektir. İyi bir e-ticaret kullanıcı deneyimi tasarımında geçmiş davranışları kullanarak kişiselleştirilmiş öneriler müthiş önem taşır. Önceki alışverişlerine dayanan ürün önerileri, müşterilerin beğenme ihtimali yüksek olan yeni ürünler bulmasını sağlayacak, deneyimi olumlu etkileyecek ve kısaca dönüşüm oranını artıracaktır.
Örneğin Hepsiburada üzerinde görebileceğiniz “Sıklıkla Beraber Alınanlar ” gibi oldukça basit bir bölüm eklemek kişiselleştirme uygulamalarına harika bir örnektir.
Kişiselleştirilmiş bir mail ya da önerilenler bölümü de işe yarar bir uygulamadır. Hatta çoğu zaman sizi büyük bir yatırım yapmaktan da kurtaracaktır.
Ödeme adımlarını basitleştirmek
Bir e-ticaret sitesinin hatta oradan da tüm bir işletmenin ayakta kalabilmesini sağlayan nokta işte tam burası. Vaat ettiğin ürünü ya da hizmeti satabilmek bir işletmenin en büyük amacıdır. Varlığını devam ettirebilmesinin tek yöntemi budur.
Bu noktada basit bir ödeme işlemi olması işleri kolaylaştıracaktır. Daha az adım içeren ödeme işlemleri, daha yüksek dönüşüm, daha düşük vazgeçme oranı ortaya çıkartır. Ancak daha az adım derken her şeyi aynı sayfaya toplayıp, bir karmaşa içinde ödeme yaptırtmaya çalışmaktan bahsetmiyorum.
Ödeme adımları konusunda olumlu bir e-ticaret kullanıcı deneyimi için şunları yapabilirsiniz;
– Dikkat dağıtan, gereksiz ve fazla her şeyi kaldırın ve geriye sadece işlemi tamamlamam için gerekli işlevler kalsın.
– Eğer yeni bir müşteriyse, uzun uzun kişisel bilgilerini sorup bir profil oluşturmak yerine facebook ya da başka bir sosyal ağdan giriş yapmalarını sağlayın.
– Üyeliksiz ya da misafir oturumunu kullanın. İnsanlar kişisel bilgilerini kalıcı olarak üçüncü şahıslarla paylaşmak istemeyebilir.
– Hassas bilgiler için (telefon numarası, ödeme işlemi, mail adresi) gibi bilgiler için veri doğrulama işlemini kolaylaştırın.
Liste oluşturulabilmesini sağlamak
Bir kullanıcı, e-ticaret sitenize girdi diye sizin ürününüzü ya da hizmetinizi kesinlikle satın alacak diye bir durum söz konusu olamaz. Bu noktada potansiyel müşteriyi, gerçek müşteriye çevirmenin yollarından biri liste oluşturmasına izin vermektir. Beğendiği; fakat o an için belki de almak konusunda kararsız kaldığı bir ürünü oluşturduğu listeye kaydetme ve sonra tekrar gözden geçirme şansını vermek dönüşüm olasılığını artıracaktır.
Hali hazırda satın alma kararını netleştirmemiş olan potansiyel müşteri, eğer listeleme yapabildiği özellik yoksa vazgeçtiği ana kadarki süreci tekrardan yapmak zorunda kalacaktır. Böylesi bir durumda potansiyel müşteri aynı ürünleri bulamayabilir, web sitesinde gereksiz süreler geçirebilir… Bu da yine kararsızlığını besleyebilecek durumlardır.
Liste hazırlama özelliği basit bir özelliktir. Eğer web siteniz böyle bir özelliği zaten barındırıyorsa açıkça görünebilir ve anlaşılabilir olduğundan emin olun.
Alışverişi alternatif kanallar ile genişletme
Markanızın bir mobil uygulaması yoksa büyük bir fırsatı kaçırıyorsunuz. Potansiyel müşterileri, müşteriye, müşteriyi sadık müşteriye çevirmede mobil uygulamaların payı azımsanmayacak derecede fazladır.
2018 yılında ABD’de, e-ticaret alışverişlerinin üçte birinden fazlası mobil cihazlar üzerinden gerçekleşti. Ortada 1 trilyon doların üzerinde bir satış rakamı var. Bu pastadan pay almamak mantıksız olur.
Google araştırmalarına göre e-ticaret alışverişi yapan insanların neredeyse yarısı bütün satın alma işlemini mobil cihazları üzerinden yapıyor ve bu kalabalığın büyük bir kısmı web sitesi değil uygulama üzerinden satın alma gerçekleştiriyor.
Farklı bir alternatif kanal da pazar yerleri ve sosyal medya siteleri de kullanılabilir.
Trendleri takip etme
Aslında bir e-ticaret kullanıcı deneyimi tasarımı yalnızca web sitesi ile sınırlı değil. Bütünsel bir bakış açısına sahip olunmalı. Müşterilerinizin deneyimini kolaylaştırmak için kapsamlı bir deneyim tasarlamalısınız. Bu bütünsel anlayışta yeni trendleri takip etmeniz ve sürekli geliştirme yapmanız faydalı olacaktır. Bu sürekli geliştirme düşündüğünüz kadar da zahmetli bir iş değil, müşterilerin ne aradığını bildikten ve mevcut zorlukları iyi analiz edip çözüm yolu bulmalısınız.
Giriş ve profil ekranları
Mobil uygulamaların çoğu kullanıcılara kişisel hesap oluşturma imkanı tanıyor. Bu yüzden bir tasarımcı giriş ve profil ekranlarını iyi bilmelidir. Giriş ekranları, kullanıcının uygulamaya giriş yapmasını mümkün olduğunca kolaylaştırmalıdır. Kullanıcı adı ve şifresini girebileceği iki form kutusu ve onay butonuyla birlikte kayıt olma seçeneği mutlaka bulunmalıdır.
Profil ekranı
Kullanıcıların kişisel verilerini görebildiği ya da sosyal paylaşım temelli bir uygulama ise yaptığı paylaşımlara ayrıca hesap ayarlarını, gizlilik durumu gibi seçeneklere ulaşabildiği ekrandır. Bir nevi uygulama ve kullanıcı arasındaki kişisel alandır.
Dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan biri profil sayfası içerisindeki bilgilerin sınırlandırılmasıdır. Sınırlandırma yapılmazsa karmakarışık bir profil ekranıyla karşılaşacaktır kullanıcı. Bu sayfa mümkün olabildiğinde minimalist bir anlayışa sahip olmalıdır.
İstatistik ekranı
Bazı mobil uygulamalar kullanıcı etkinlikleri ile ilgili istatistikler bulundurur. Uygulama ne kadar çok veriye sahipse, istatistik ekranının tasarımı o derece zorlaşır. İstatistiklerin kullanıcı tarafından tam olarak anlaşıldığından emin olunmalıdır. Kullanıcıya, verileri açık ve kolay bir şekilde verebilmelidir. Bunu farklı şemalarla, eğriler ve tipografiler kullanarak sağlayabilirsiniz.
Takvim
Etkinlik ya da yapılacaklar listesi gibi uygulamalar başta olmak üzere başka bir çok uygulama kullanıcıya kişisel bir takvim sunar. Uygulama türüne göre göre takvimin işlevi değişse de görünüş olarak uygulamanın geneline uygun olmalıdır.
Temel sayfa tiplerini tanıdık, bir sonraki bölümde spesifik uygulamalar için ortak sayfaları inceleyeceğim. 
